Η  Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την δέσμη μέτρων “Fit for 55” έχασε μια σημαντική ευκαιρία να προτείνει μια ριζική μετασχηματιστική μετατόπιση από τις ρυπογόνες οδικές μεταφορές. Για να μειωθούν οι εκπομπές κατά 55% έως το 2030, η ΕΕ πρέπει να κλιμακώσει σημαντικά την ποδηλασία σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Στις 14 Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την πολυαναμενόμενη δέσμη προτάσεων για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας σε μια δέσμη μέτρων που ονομάστηκε “Fit for 55” (Προσαρμογή στο στόχο του 55%). Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο που περιλαμβάνει μια σειρά νομοθετικών μέτρων και πολιτικών που αποσκοπούν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ΕΕ κατά 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί ποδηλασίας, Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών (ECF), Ποδηλατικές Βιομηχανίες Ευρώπης (CIE) και Συνομοσπονδία της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας Ποδηλάτων (CONEBI) αντέδρασαν αρχικά κατά της δέσμης  “Fit for 55”, με έμφαση στα σχέδια μείωσης των εκπομπών από τις μεταφορές.

Πρώτον, δεν πρέπει να υπάρξει έλλειψη πολιτικής δέσμευσης για χρήση και βελτίωση του σχεδίου της Επιτροπής για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα της ΕΕ το συντομότερο δυνατόν, δεδομένης της αυξανόμενης επείγουσας ανάγκης της κλιματικής κρίσης.

Δεύτερον, η ΕΕ δεν μπορεί να επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο της να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% έως το 2030, εάν δεν υπάρξει μεγαλύτερη και συστηματικότερη υιοθέτηση της ποδηλασίας σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Σύμφωνα με την ανάλυση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μεταφορές αποτελούν σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη και αποτελούν την κύρια αιτία της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις. Είναι ο μόνος τομέας στον οποίο οι εκπομπές δεν έχουν μειωθεί. Οι οδικές μεταφορές είναι ο μεγαλύτερος ένοχος, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 60% χαμηλότερες από ό,τι το 1990 και να βρίσκονται σταθερά στο δρόμο προς το μηδέν».
Ωστόσο, μπορεί η πρόταση της Επιτροπής για την πλήρη κατάργηση της πώλησης νέων ρυπογόνων αυτοκινήτων έως το 2035 και την εγκατάσταση τακτικών σημείων φόρτισης και τροφοδοσίας στους μεγάλους αυτοκινητοδρόμους της Ευρώπης, να μας οδηγήσει εκεί; Η ηλεκτροκίνηση των μηχανοκίνητων μεταφορών θα πρέπει να αποτελεί ένα μόνο μέρος του σχεδίου για την απαλλαγή από τις εκπομπές αερίων του τομέα των μεταφορών. Αλλά υπάρχει ένα σοβαρό εμπόδιο σε αυτό το σχέδιο, το οποίο είναι ότι η κλιμάκωση της υπάρχουσας τεχνολογίας για την ηλεκτροκίνηση των μηχανοκίνητων οχημάτων και την επαναφόρτιση μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων για ευρεία χρήση, κάτι που δεν θα συμβεί αρκετά γρήγορα ώστε να έχει τον σημαντικό αντίκτυπο που απαιτείται. Για την απαλλαγή των μεταφορών από τις εκπομπές αερίων, πρέπει να αναληφθεί πολύ ταχύτερη και αποφασιστικότερη δράση.

Η τεχνολογία για την ταχεία μείωση των εκπομπών στις οδικές μεταφορές υπάρχει ήδη. Υπάρχει εδώ και περισσότερα από 200 χρόνια. Είναι μια λύση που είναι ήδη διαδεδομένη στους δρόμους μας, είναι πολύ πιο οικονομικά αποδοτικό να κατασκευαστεί και να πουληθεί και οι υποδομές που απαιτούνται για την κυκλοφορία του είναι πολύ οικονομικές. Είναι το ποδήλατο.

Το ποδήλατο ήταν ήδη ένας σοβαρός τρόπος καθημερινής μεταφοράς και αναψυχής σε όλη την Ευρώπη μέχρι που οι μηχανοκίνητες μεταφορές κυριάρχησαν στα μέσα του 20ου αιώνα. Η υπόσχεση της μηχανής εσωτερικής καύσης να παρέχει στους ανθρώπους ελευθερία κινητικότητας σύντομα έδωσε τη θέση της σε μία συνεχώς επιδεινούμενη κινητική φτώχεια. Παραχωρήσαμε τους δημόσιους χώρους μας σε αυτοκινητοδρόμους πολλαπλών λωρίδων, διαλύσαμε πολυσύχναστες κοινότητες και κέντρα πόλεων για να χτίσουμε ευρείες λεωφόρους και χώρους στάθμευσης.

Τώρα, αισθανόμαστε το βάρος αυτών των συνεπειών: την εξάρτηση από το να έχουμε ένα αυτοκίνητο για τη μετακίνησή μας, να πληρώνουμε το υψηλό κόστος αγοράς και συντήρησης μηχανοκίνητων οχημάτων, τις κοινωνικές και κοινοτικές διαιρέσεις που οφείλονται στους δρόμους και αυτοκινητόδρομους και το χειρότερο απ’όλα την τεράστια επιβάρυνση στο κλίμα μας και την ικανότητά μας να ζούμε με βιώσιμο τρόπο σε αυτόν τον πλανήτη.

Η δέσμη μέτρων «Fit for 55» της Επιτροπής ήταν μια μεγάλη ευκαιρία να προταθεί μια πιο ριζική μετασχηματιστική μετατόπιση από τις ρυπογόνες οδικές μεταφορές. Ωστόσο, έχασε αυτή τη σημαντική ευκαιρία εστιάζοντας υπερβολικά στην ηλεκτροκίνηση των οχημάτων εις βάρος της ταχύτερης ενίσχυσης και της υλοποίησης των δυνατοτήτων της ποδηλασίας, η οποία είναι ήδη μια τεχνολογία μεταφοράς μηδενικών εκπομπών, που μπορεί να κλιμακωθεί αποτελεσματικά με πολύ χαμηλότερο κόστος από την ηλεκτροκίνηση των μηχανοκίνητων οχημάτων.

Τα περιβαλλοντικά και κλιματικά οφέλη της ποδηλασίας είναι προφανή. Η ίδια η ανάλυση της ECF αποκαλύπτει ότι η ποδηλασία εξοικονομεί ήδη εκπομπές άνω των 16 εκατομμυρίων τόνων CO2 ετησίως στην ΕΕ και μειώνει την ατμοσφαιρική ρύπανση. Το 2018, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος ανέφερε ότι η οικονομική αξία της μειωμένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης μέσω της ποδηλασίας ανέρχεται σε 435 εκατ.. Εκτός αυτού, υπάρχει και η εξοικονόμηση καυσίμων: ακόμη και μόνο τα σημερινά επίπεδα ποδηλασίας στην ΕΕ αντιστοιχούν σε εξοικονόμηση καυσίμου άνω των 3 δισεκατομμυρίων λίτρων ετησίως. Σχετικά με την εξοικονόμηση κατά την παραγωγική διαδικασία η ECF σε έκθεσή της το 2016 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο πλήρης αντίκτυπος της παραγωγής ποδηλάτων απελευθερώνει περίπου 21 γραμμάρια CO2 ανά διανυθέντα επιβατικά χιλιόμετρα, σε σύγκριση με 271 γραμμάρια CO2 για επιβατικά αυτοκίνητα. Τέλος, υπάρχει η αναμφισβήτητη εξοικονόμηση εκπομπών: η οποία υπολογίζετε από 33 έως 72 εκατομμύρια τόνους CO2 εάν τα επίπεδα ποδηλασίας τριπλασιαστούν στην Ευρώπη.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι η «ηλεκτρονική» ποδηλασία προσφέρει ένα ευρύ φάσμα με κοινωνικά οφέλη που δεν αποφέρουν τα αυτοκίνητα, όπως η βελτίωση της δημόσιας υγείας, η μειωμένη συμφόρηση και ο θόρυβος, η πολύ χαμηλότερη κατανάλωση πρώτων υλών, οι λιγότεροι σοβαροί τραυματισμοί και θάνατοι από τροχαία, οι πιο ζωντανές πόλεις, η καλύτερη αγροτική συνδεσιμότητα, οι πιο πράσινες επιλογές αναψυχής και τουρισμού, οι πιο ζωντανές τοπικές οικονομίες και οι κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς.

Συμπεραίνουμε ότι, εάν η ΕΕ ελπίζει πραγματικά να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 – και κατ’ επέκταση τις εκπομπές οδικών μεταφορών, οι οποίες αποτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι – και να το κάνει αυτό δίκαια και πραγματικά αποτελεσματικά, τότε η ΕΕ δεν έχει άλλη επιλογή από το να κλιμακώσει σημαντικά την ποδηλασία σε ολόκληρη την Ευρώπη εκτός από  τα σχέδια για την ηλεκτροκίνηση των μεταφορών με αυτοκίνητα τα οποία θα υποστηρίξουμε κατά προτεραιότητα.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών (ECF)

Ποδηλατική Από-Δραση Πιερίας